Kişilik Bozukluğu Nedir?
Kişilik bozuklukları devamlılık gösteren, kalıplaşmış düşünce tarzı ve tutumlarla devam eden ruhsal rahatsızlıklara verilen genel isimdir. Esneklik göstermeyen bu inatçı düşünce ve davranış örüntüleri kişilik bozukluğu olanlarda iş yaşamında ve diğer insanlarla olan ilişkilerde yıkıcı ve yıpratıcı etkilere yol açar. Kişilik bozukluğu olan birinin içsel yaşantıları ve davranışları toplumun genel ortalamasına uygunluk göstermez. Bir kişide kişilik bozukluğu olup olmadığı ergenlik ya da genç erişkinlik yıllarında anlaşılabilir. Kişilik bozukluğu aslında herkeste çeşitli ölçülerde var olan, bazı özelliklerin esneklikten yoksun ve uyum bozucu nitelikte olması durumudur.
Kişilik Bozukluklarının Çeşitleri Nelerdir?
- Bağımlı Kişilik Bozukluğu
- Narsistik Kişilik Bozukluğu
- Sınır Kişilik Bozukluğu (Borderline)
- Histriyonik Kişilik Bozukluğu
- Antisosyal Kişilik Bozukluğu
- Şizoid Kişilik Bozukluğu
Kişilik Bozuklukları Nasıl Tedavi Edilir?
Kişilik bozukluğu olan kişiler sorunların kaynağını diğer insanlarda aradığından, bu kişiler tedaviye genellikle başvurmazlar. Daha çok çevresindeki kişiler bu insanlarda sorun olduğunu fark ederler. Özel olarak sınır kişilik ve çekingen kişilik bozukluğu olanlar tedavi gereksinimi duyabilirler.
Kişilik bozukluklarında temel tedavi psikoterapidir ve tedavi süresi genellikle birkaç yılı bulur. Psikoterapi çoğunlukla bireysel psikoterapidir fakat grup psikoterapisi ve aile terapileri de etkilidir. Psikanalitik ya da psikodinamik psikoterapi uzun yıllardan beri etkin olarak kişilik bozukluklarının tedavisinde kullanılmaktadır. Bunun yanında son yıllarda bilişsel davranışçı psikoterapi, düşünsel diyalektik terapi ve şema terapinin de yararlı olduğu görülmektedir. Terapilerde temel ortak hedefler, kişinin kendi duygu ve davranışlarını tanıması, hangi durumlara nasıl tepkiler verdiğinin farkına varması ve bunların ne kadar gerçekçi ve işlevsel olduğunu değerlendirme kapasitesinin geliştirilmesidir. Terapilerin yanında bu kişilerde ortaya çıkabilen duygusal dalgalanmalar, depresif dönemler ve kaygı krizi dönemlerinde ilaç tedavisi gerekebilir. İlaç tedavileri kişilik bozukluğunu tedavi etmeye yönelik değil, daha çok sıkıntı verici belirtileri ortadan kaldırmaya yöneliktir.