Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), genellikle çocukluk döneminde başlayan ve yetişkinlikte de devam edebilen nörogelişimsel bir bozukluktur. DEHB, dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik gibi belirtilerle karakterizedir. Bu belirtiler, bireyin günlük yaşamını, okul ve iş performansını olumsuz yönde etkileyebilir.
DEHB'nin Belirtileri Nelerdir?
DEHB'nin belirtileri üç ana kategoride incelenir: dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik. Bu belirtiler, bireyden bireye farklılık gösterebilir ve zamanla değişebilir.
1. Dikkat Eksikliği Belirtileri:
Dikkatini Sürdürmede Zorluk: DEHB'li bireyler, uzun süreli dikkat gerektiren görevlerde odaklanmada zorluk yaşayabilirler. Örneğin, ders dinlerken veya ödev yaparken dikkatleri kolayca dağılabilir.
Unutkanlık: Günlük işleri ve görevleri unutmak sıkça görülür. Örneğin, okul malzemelerini evde unutma, önemli tarihler ve randevular gibi.
Organizasyon Sorunları: Görevleri ve aktiviteleri organize etme ve planlama konusunda zorluk çekebilirler.
Dinlememe: Konuşmalarda karşı tarafı dinlemekte zorlanabilirler ve sıklıkla dalgın görünürler.
Hatalar Yapma: Detaylara dikkat etmeme sonucu sıkça hata yapabilirler.
2. Hiperaktivite Belirtileri:
Yerinde Duramama: Sıkça ellerini veya ayaklarını hareket ettirme, oturduğu yerde kıpırdanma eğiliminde olabilirler.
Aşırı Hareketlilik: Sürekli hareket halinde olma ihtiyacı hissederler. Sınıf veya toplantı gibi yerlerde uzun süre oturmakta zorlanabilirler.
Sessizce Oynamada Zorluk: Sessiz ve sakin oyunlar oynamakta veya etkinliklere katılmakta zorlanabilirler.
3. Dürtüsellik Belirtileri:
Söz Kesme: Başkalarının konuşmalarını kesme veya düşünmeden yanıt verme eğilimindedirler.
Sıra Bekleyememe: Sıra beklemekte zorluk yaşarlar ve sabırsız davranabilirler.
Ani Kararlar: Düşünmeden ani kararlar alabilirler ve bu durum riskli davranışlara yol açabilir.
DEHB'nin Tedavi ve Yönetimi
DEHB'nin tedavisi genellikle multimodal bir yaklaşım gerektirir. Bu yaklaşımda ilaç tedavisi, davranış terapisi, eğitim desteği ve ebeveyn eğitimi gibi çeşitli yöntemler kullanılabilir.
İlaç Tedavisi: DEHB belirtilerini kontrol altına almak için doktorlar genellikle uyarıcı ilaçlar reçete eder. Bu ilaçlar, beyindeki kimyasal dengesizlikleri düzenleyerek dikkat ve odaklanmayı artırır.
Davranış Terapisi: Çocuklar ve yetişkinler için uygulanabilecek davranış terapileri, dürtü kontrolü ve öfke yönetimi gibi becerilerin geliştirilmesine yardımcı olur.
Eğitim Desteği: Öğretmenler ve eğitimciler, DEHB'li çocuklara özel eğitim planları ve sınıf içi düzenlemelerle destek sağlayabilir.
Ebeveyn Eğitimi: Ebeveynlere, çocuklarının DEHB belirtilerini yönetmelerine yardımcı olacak stratejiler ve beceriler öğretilir.
Sonuç
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), bireylerin günlük yaşamını, akademik başarılarını ve sosyal ilişkilerini etkileyebilen karmaşık bir durumdur. Ancak doğru tedavi ve destekle, DEHB'li bireyler potansiyellerini gerçekleştirebilir ve daha kaliteli bir yaşam sürdürebilirler. Ebeveynler, öğretmenler ve sağlık profesyonelleri arasındaki işbirliği, bu sürecin başarısında kritik bir rol oynar.
Bu yazı, DEHB hakkında temel bilgi ve farkındalık sağlamak amacıyla hazırlanmıştır. Daha fazla bilgi ve destek için bir sağlık profesyoneline başvurmanız önemlidir.