Sosyal Fobi
Kişinin başkalarınca değerlendirilebilecek olduğu bir ya da birden çok toplumsal durumda belirgin bir korku ya da kaygı duymasıdır. Örnek olarak şunları sıralayabiliriz;
-Karşılıklı konuşma
-Tanımadık insanlarla karşılaşma
-Gözlenme (yemek yerken ya da içerken)
-Başkalarının önünde bir eylemi gerçekleştirme (konuşma yapma)
Kişi, olumsuz olarak değerlendirilecek bir biçimde davranmaktan ya da kaygı duyduğuna ilişkin belirtiler göstermekten korkar. Söz konusu toplumsal durumlardan kaçınılır ya da yoğun bir korku ya da kaygı ile bunlara katlanılır.
Ellerinin ya da seslerinin titrediğinin farkına varacaklarıyla ilgili kaygılarından ötürü toplum önünde konuşmaktan korkabilirler ya da düzgün bir biçimde konuşamıyor gibi görünmekten korktukları için başkalarıyla karşılıklı konuşurken aşırı kaygı duyabilirler. Diğer insanların ellerinin salladndığını görmesinden utanç duyacaklarından korktukları için başkalarının yanında yemekten, içmekten ya da yazı yazmaktan kaçınabilirler.
Sosyal fobi iki şekilde görülür;
1.Korkular bir çok toplumsal durumları kapsıyorsa yaygın tip.
2.Bazı durumları kapsıyorsa (başkalarının önünde imza atmak, yemek yemek, konuşma yapmak gibi) yaygın olmayan tiptir.
Psikoterapi yöntemlerinden biri olan bilişsel davranışçı terapi (BDT) ve EMDR terapisi sosyal fobinin tedavisinde uzmanların en çok tercih ettiği yöntemlerdir.
Çekingenlik ve Sosyal Fobi
Çekingen davranışların büyük bir kısmı hastalık kapsamında değildir. Hatta bir işe başlamadan önce ‘yapamazsam rezil olur muyum?’ düşüncesi kişiyi motive eder ve daha iyi hazırlanmasına yardımcı olur. Sosyal fobi olarak kabul edilmesi için korkunun yanında kaçınma davranışı da görülmelidir. Bu korku aşırı ve anlamsız olmalı ve kişi de bunun farkında olmalıdır.
Kaygının fiziksel belirtileri (çarpıntı, titreme, vb) , olumsuz otomatik düşünceler ve işlevselliği bozan varsayımlar, kaçınma belirtileri (korkulan ortamı terk etme, göz temasından kaçınma, ilgisiz şeyler düşünme)
Nedenlerine bakacak olursak;
-Genetik nedenler çok etkili olmasa da mevcuttur.
-Serotonin miktarında azalma.
-Geçmiş yaşantılar.
-Geçmişte travmatik bir olay.
-Aşırı koruyucu, ihmal edilmiş, duygusallıktan uzak büyütülmüş katı ebeveyn tutumu.
-Yüksek beklentiler.
Sosyal fobi ruhsal bozukluklar içinde en yaygın olanlardan biridir. Utangaçlıktan daha aşırı bir durumdur ve neden olduğu sonuçlar bakımından tahmin edilenden daha ciddi bir bozukluktur. Sosyal fobi yaşayanların sadece küçük bir bölümü tedaviye başvurmaktadır. Sıklıkla grup etkileşiminin ve sosyalliğin çok önemli olduğu ergenlik döneminde başlar. Psikoloğu ile kuracağı psikoterapi ilişkisi ve alacağı danışmanlık ile bu hastalığı yenebilmek olanaklıdır.